Priamos vindt het belangrijk dat, als we praten over kunstmatige bevruchting, dat we echte feiten gebruiken en de actuele cijfers gebruiken in het gesprek.
Wie gebruikt KID?
KID is een techniek waarbij sperma of (bevruchte) eicellen bij de vrouw op een kunstmatige wijze wordt ingebracht om zo een zwangerschap te beginnen. De donor is door een kliniek gevraagd zijn of haar sperma of eicellen af te staan voor anderen.
Donorconceptie omvat behandelingen met donorsperma, donor-eicellen en/of donorembryo’s.
Het overgrote deel van de KID is m.b.v. sperma van een donor. De partner van de vrouw is in dit geval niet geschikt om de biologische vader te zijn: hij heeft ongeschikt of steriel sperma, of erfelijke aandoeningen. Vrouwen zonder partner of lesbische stellen worden in Nederlandse klinieken ook geholpen d.m.v. donorsperma.
Op dit moment wordt KID veel vaker toegepast bij vrouwen zonder een mannelijke partner. De meeste man-vrouwkoppels die een probleem hebben met het zwanger worden, worden met andere technieken geholpen.
Welke soort donoren zijn er?
Er zijn drie soorten donoren:
A-donor, heeft sperma gegeven en blijft verder anoniem voor de wensouders en de nakomelingen. A staat voor Anoniem. Deze vorm is in Nederland niet meer toegestaan sinds juni 2004
B-donor, heeft sperma gegeven en is vindbaar voor de nakomelingen (dit is verplicht in Nederland sinds 2004) B staat voor Bekend. Hoewel de term “traceerbaar” of “vindbaar” beter omschrijft hoe de verhoudingen liggen.
C-donor. Daarnaast is er een groep vrouwen die in de eigen kring of elders op zoek gaan naar een spermadonor voor hun kinderwens. Elders worden deze mannen/donoren C-donoren genoemd. De C staat hier voor Connectie. Een relatie.
Sommigen menen dat er hier geen sprake is van een donor maar een vorm van ouderschapsovereenkomst. De vader kan zowel een intensieve dan wel minder intensieve band met de nakomeling opbouwen, al naar gelang de ouders hebben besloten.
Wat is er nodig voor een geschikte donor?
De donor dient vruchtbaar te zijn (dwz per ejaculaat 200 miljoen zaadcellen) 1 die voor 80% bewegelijk zijn. Het sperma moet worden ingevroren en na het “ontdooien” dient ongeveer 50% van de spermacellen beweeglijk te zijn.
- De donor wordt uitgebreid gevraagd naar erfelijke aandoeningen.
- Ongeveer 500 strootjes per donor zijn er nodig voor 12 gezinnen. 2
- Gemiddeld 10 – 15% van de inseminaties is succesvol. 3
Meer betrouwbare informatie zie: https://www.donorconceptie.nl
1 Bron: website Freya
2 Monique Mochtar in podcast De Kwak Kwaakt, episode 104
3 Bron: website Freya
Waar gebeurde KID en gebeurt het nu nog?
De CDKB heeft een lijst op de website met ruim 70 klinieken waar ooit KID is toegepast. 4
Op dit moment gebeurt KID in Nederland nog in 8 klinieken 5: Amsterdam UMC, Isala Zwolle, MCK Leiderdorp, Nij Barrahus Wolvega, Nij Geertgen Elsendorp, Reinier de Graaf Voorburg, Rijnstate Arnhem en UMC Utrecht.
De klinieken van UMC Amsterdam, Reinier de Graaf Voorburg, Rijnstate Arnhem en UMC Utrecht gebruiken alleen de eigen donoren.
Hoeveel mannen?
Het College Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting (hierna: CDKB, vroeger bekend als Stichting DKB) heeft ongeveer 9000 registraties van donoren, dus mannen die bij een kliniek in Nederland hun sperma doneerden. Op dit moment is nog niet duidelijk hoeveel hiervan dubbele registraties zijn. (bron: Ferdi Haartsen in podcast De Kwak Kwaakt, aflevering 105)
In een brief aan de Tweede Kamer op 14-4-2025 wordt het aantal 4684 donoren genoemd.
Hoeveel kinderen?
Het aantal behandelingen geregistreerd door het CDKB stijgt elk jaar.
Er stonden in januari 2025 ongeveer 24000 geregistreerde succesvolle behandelingen geregistreerd bij het CDKB. (Een succesvolle behandeling is een geslaagde zwangerschap van een aantal maanden. Meerlingen worden in deze registratie niet meegenomen, doodgeboren kinderen ook niet).
Voor 2004 werd er niet centraal geregistreerd. Het totaal aantal donornakomelingen in Nederland wordt geschat op 50 – 80.000, de behandeling bestaat in Nederland al sinds 1948
Er werden in het jaar 2013 ruim 1000 behandelingen uitgevoerd, in 2021 ruim 1600. 6 Dit aantal groeit elk jaar opnieuw.
Het aantal behandelingen met donoreicellen daalde van 95 in 2013 naar 40 in 2021, het aantal behandelingen met donorembryo’s was in 2021: 58.
Donorconceptie omvat behandelingen met donorsperma, donoreicellen en/of donorembryo’s.
Behandeling met donorsperma wordt ongeveer 15 maal zo vaak toepast als alle andere vormen van conceptie.
Als je bedenkt dat er in 2020 167.000 kinderen werden geboren en dit aantal daalt, dan betekent het dat ongeveer 1% van alle kinderen, die nu worden geboren, afkomstig zijn van donorsperma. Een basisschool in Nederland heeft gemiddeld zo’n 1350 kinderen. 7
4 https://www.donorgegevens.nl/lijst-klinieken
5 Zie website LIDC, www donorconceptie.nl
6 SDKB jaarverslag 2022
7 Bron: website Nederlands Jeugdinstituut
Gemiddeld is er op elke basisschool één kind zit dat door spermadonatie in een kliniek is verwekt.
Waarom spreken we over een tekort aan spermadonoren?
Het aantal kinderen verwekt door spermadonatie stijgt elk jaar.
In acht jaar tijd is het gestegen van ruim 1000 naar ruim 1600 behandelingen.
Het aantal door de klinieken geworven donoren neemt niet met gelijke tred toe.
Dit tekort wordt in sommige klinieken opgelost door de inzet van internationale spermabanken. Priamos is daar erg op tegen, zie onze standpunten elders op de website.
Hoeveel kost een donorinseminatie?
De meeste kosten voor medische behandelingen worden vergoed door de zorgverzekering, bijvoorbeeld het consult bij een specialist. Voor het gebruik van donorzaad wordt wel een bijdrage van de wensouders berekend, dat niet wordt vergoed door de basiszorgverzekering.
Voor een behandeling in Voorburg met donorzaad wordt een bijdrage van E 250 per inseminatie gevraagd. Nij Barrahus vraag E 500 per keer.
European Sperm Bank vraagt per keer E 700 tot 1300
N.B.: Priamos is geen voorstander van het gebruik van European Sperm Bank of andere internationale spermabanken. Zie elders op de website.
0 reacties